Vorig jaar waren mijn kinderen volledig in de ban van de Disneyfilm Coco. Deze film en de herinneringen aan die periode raken mij. Om meerdere redenen. De liedjes, de mensen, de familie, de herinnering en het thema van de dood.
Coco, un poco loco
‘Samen zijn wij, een poco loco’, hoor ik mijn zoon zingen. Elk liedje dat de kinderen meezingen uit deze film vind ik prachtig. Hun stemmetjes, zo hoog, zo kinderlijk, zo vol energie en toch breekbaar, zorgen dat ik altijd een dikke keel krijg. De film hebben we vele malen gezien, maar hij verveelt nooit. Coco gaat over een jonge jongen, genaamd Miguel, die tijdens een ontdekkingstocht naar zijn familie, geconfronteerd wordt met de dood.
*Bron: Coco, Disney Pictures
De Dag van de Doden
Het allermooiste aan de film is het vieren van ‘Dias de los muertos’, De Dag van de Doden. Op en rond deze bijzondere dag herdenken de levenden de doden. Ze versieren hun graven, of bouwen altaren in hun huis om de doden te eren. Maar als er te weinig aan de doden gedacht wordt, verdwijnen ze voorgoed, ook uit de dodenwereld. Dan worden ze vager en vager en zijn daarna echt helemaal weg.
Oma Mimi
Vorig jaar werden mijn beide kinderen voor het eerst echt bewust met de dood geconfronteerd. We verloren mijn oma, de moeder van mijn moeder. Ze werd oud. Heel oud. Het maakte op ons allen een diepe indruk. Natuurlijk was het goed, ze had er een heel leven opzitten, maar toch mis ik haar nog elke dag en de kinderen ook. ‘Mam, oma Mimi is de oudste van ons allemaal hè?’ vraagt Lou regelmatig. ‘Maar nu is ze overleden he mam? Niet dood heet dat, maar overleden moet je zeggen mama.’
Kinderen en de dood, het blijft moeilijk om uit te leggen dat iemand er opeens zomaar niet meer is. Zelfs ik als volwassene vind dat moeilijk te bevatten. En toch denk ik dat ze het begrijpen. Het is de herinnering die blijft. Elke dag als wij in de tuin zijn komt er een citroengele vlinder naar ons toe vliegen. Oma Mimi, denken we allemaal.
Eeuwen geleden
‘Mam, oma Mimi is de oudste hè?’, vraagt Lou me van de week weer. ‘En Kees?’ Ik verbaas mij. Kees is mijn oom, enige broertje van mijn moeder. Hij is overleden toen ik heel jong was. Dus in de gedachten van mijn dochter moet dit helemaal eeuwen geleden zijn. Toch benoemt ze hem. Kees. Morgen zou hij jarig zijn geweest. Hij zal ergens halverwege 60 zijn geworden. Het is al meer dan dertig jaar geleden dat hij overleed. Stel je nu toch eens voor dat hij opeens weer op aarde zou kunnen landen. Zou hij dan niet weten wat hem overkwam? Hij zou niet meer met guldens kunnen betalen, pinnen zou hem vreemd zijn. Het euroteken ook. Om van de iPhone al helemaal niet te spreken. En zou hij alle steden en snelwegen nog kennen en zou hij ons herkennen? Dertig jaar is lang, in die tijd is er vreselijk veel gebeurd.
Maar dat is mijn punt niet, wat ik wil zeggen is, dat zelfs de dierbaren die ik verloren heb een plekje hebben in de harten van mijn kinderen. Mijn man Joep en ik spreken over onze opa’s, oma’s en andere dierbaren die er niet meer zijn. We hebben foto’s, mooie verhalen en grappige anecdotes. Dat is mooi, want op deze manier leven ze ook altijd voort en zullen ze nooit vervagen zoals bij Coco. Geeft mij dan toch weer ergens een bepaalde rust.
Gedenken
Als ik ’s avonds voordat ik naar bed ga mijn zoon nog een kus geef zie ik dat hij de foto met oma Mimi en de houten pot die hij van haar geërfd heeft naast zijn bed op de verwarming heeft gezet. Hij heeft zijn eigen altaartje gebouwd, ook dat ontroert mij. Toen mijn oma pas overleden was, was hij vaak ontroostbaar in de avond. Nu is hij nog weleens verdrietig, maar niet meer zo heftig als toen. En hij valt steevast in slaap met haar foto in zijn handen, onder zijn kussen of ergens naast hem.
Vergeet me niet
Het liedje mooiste liedje van Coco, ‘Vergeet mij niet’ draaiden wij om de crematie van oma Mimi. Op mijn verzoek.
Vergeet me niet
Ook al zeg ik je vaarwel
Vergeet me niet
Verdriet vervaagt zo snel
Jij blijft hier in mijn hart al ben je ver bij mij vandaan
Dit heimelijke lied van ons zing ik bij volle maan
Vergeet me niet
Al zijn wij niet bij elkaar
Vergeet me niet
Voor wat ik speel op mijn gitaar
Nu en voor altijd speel ik mijn mooiste melodie
Ooit zien wij twee elkaar terug
Vergeet me niet
Herinneringen en begrijpen
Miguel uit Coco, komt er uiteindelijk achter wie zijn familie is. Die stap konden wij overslaan, want dat weten wij gelukkig al. ‘Dias de los muertos’ kan eigenlijk elke dag zijn. Soms, zomaar heel random, komt er een gedachte of herinnering op aan een dierbare die er niet meer is. Als je een droom had, of een voorwerp of situatie tegenkomt die je doet denken aan diegene, of je kijkt naar zijn of haar foto. Dat is mooi en dierbaar. Ook om die herinnering vast te houden en te delen met de kinderen. Het doet mij goed dat deze mooie film hen (en ook mij!) heeft geholpen het concept ‘dood’ beter te begrijpen.
